انصار و کافران (قرآن)انصار ملتزم بودند پای بندی به تعهدات خویش با کافران باشند، هر چند مؤمنین غیر مهاجر از آنها طلب یاری و کمک بخواهند. ۱ - انصار و کافران۱.۱ - التزام انصار به تعهدات خویشانصار ملتزم به پای بندی تعهدات خویش با کافران هستند: ... والذین ءاووا ونصروا اولـئک بعضهم اولیآء بعض والذین ءامنوا ولم یهاجروا ما لکم من ولـیتهم من شیء حتی یهاجروا وان استنصروکم فی الدین فعلیکم النصر الا علی قوم بینکم وبینهم میثـق... «کسانی که ایمان آوردند و هجرت نمودند و با اموال و جانهای خود در راه خدا جهاد کردند، و آنها که پناه دادند و یاری نمودند، آنها یاران یکدیگرند و آنها که ایمان آوردند و مهاجرت نکردند، هیچ گونه ولایت (دوستی و تعهدی) در برابر آنها ندارید تا هجرت کنند! و (تنها) اگر در (حفظ) دین (خود) از شما یاری طلبند، بر شماست که آنها را یاری کنید، جز بر ضد گروهی که میان شما و آنها، پیمان (ترک مخاصمه) است و خداوند به آنچه عمل می کنید، بیناست!» ۱.۱.۱ - لزوم پای بندی به پیمانآنها که ایمان آوردند و مهاجرت نکردند و به جامعه نوین شما نپیوستند هیچگونه ولایت و تعهد و مسئولیتی در برابر آنها ندارید تا اقدام به هجرت کنند" (و الذین آمنوا و لم یهاجروا ما لکم من ولایتهم من شی ء حتی یهاجروا) و در جمله بعد تنها یک نوع حمایت و مسئولیت را استثنا کرده و آن را در‌باره این گروه اثبات می کند و می گوید: " هر گاه این گروه (مؤمنان غیر مهاجر) از شما بخاطر حفظ دین و آئینشان یاری بطلبند (یعنی تحت فشار شدید دشمنان قرار گیرند) بر شما لازم است که بیاری آنها بشتابید" (و ان استنصروکم فی الدین فعلیکم النصر). " مگر زمانی که مخالفان آنها جمعیتی باشند که میان شما و آنان پیمان ترک مخاصمه بسته شده" (الا علی قوم بینکم و بینهم میثاق) و به تعبیر دیگر لزوم دفاع از آنان در صورتی است که در برابر دشمنان مشترک قرار گیرند اما اگر در برابر کفاری که با شما پیمان بسته اند واقع شوند احترام به پیمان از دفاع از این گروه بی حال لازمتر است!. ۱.۱.۲ - پیمان شکنی ممنوعو ان استنصروکم فی الدین فعلیکم النصر: اگر مؤمنین غیر مهاجر از شما بخواهند که آنها را در راه دین، کمک کنید و با کافران بمبارزه برخیزید، بر شما لازم است که آنها را کمک کنید. اما در غیر راه دین، کمک ایشان بر شما لازم نیست. الا علی قوم بینکم و بینهم میثاق: مگر اینکه از شما برای جنگ با کسانی که میان شما و ایشان پیمانی هست، کمک بخواهند. در این صورت، بهیچ عنوان نباید آنها را کمک کنید، زیرا پیمان شکنی است. ۱.۱.۳ - شرط نصرت مؤمنین" و الذین آمنوا و لم یهاجروا... " معنای این آیه روشن است. این آیه ولایت را در میان مؤمنین مهاجرین و انصار و میان مؤمنینی که مهاجرت نکردند نفی می کند، و می فرماید: میان دسته اول و دسته دوم هیچ قسم ولایتی نیست جز ولایت نصرت، اگر دسته دوم از شما یاری طلبیدند یاریشان بکنید، ولی بشرطی که با قومی سر جنگ داشته باشند که بین شما و آن قوم عهد و پیمانی نباشد. ۲ - پانویس۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۲۳۴، برگرفته از مقاله «انصار و کافران». |